Hoe je als sporter minder moet proberen en meer moet toestaan
Inleiding
Wat als je grootste tegenstander niet aan de andere kant van het net staat — maar in je eigen hoofd?
In The Inner Game of Tennis introduceert Gallwey een radicaal idee: presteren gaat niet over harder werken, maar over minder storen.
Dit boek uit 1974 is tijdloos en wordt wereldwijd gebruikt door coaches in álle sporten.
In dit artikel vatten we het boek samen en vertalen het naar de praktijk van sport, training en begeleiding.
Kernidee: Self 1 vs. Self 2
Gallwey beschrijft een interne tweestrijd:
- Self 1 = de denkende, controlerende ik
- Self 2 = de uitvoerende, intuïtieve ik
Problemen ontstaan als Self 1 zich er teveel mee bemoeit:
“Hou je racket recht!” “Niet weer misslaan!” “Doe nou wat ik zeg!”
Self 2 — het deel dat kan — wordt dan gehinderd.
Je weet wat je moet doen, maar je doet het niet.
De oplossing? Vertrouwen op Self 2 en het denken loslaten. Klinkt vaag? Gallwey maakt het concreet.
Sleutelprincipes uit het boek
🎯 1. Observeer zonder te oordelen
→ Richt je aandacht op wat er feitelijk gebeurt (bv. “de bal draaide linksaf”)
Niet: “Wat slecht!” of “Ik bak er niks van.”
🧘♂️ 2. Gebruik focus in plaats van controle
→ Vraag je brein om te kijken of voelen — niet om te sturen
Bijv. “Let op hoe de bal draait” i.p.v. “Sla goed!”
🌀 3. Oefen vertrouwen in het lichaam
→ Geef opdrachten aan Self 2 — en laat los
Bijv. “Sla 10 ballen en let op je balans” zonder in te grijpen
🔁 4. Flow ontstaat als Self 1 stil wordt
→ Mindfulness, aandacht, herhaling en vertrouwen zijn sleutelwoorden
Wat betekent dit voor sport?
- De meeste fouten komen niet door gebrek aan kunnen — maar door te veel willen
- Je traint beter door te voelen, observeren en laten gebeuren
- Coachen wordt effectiever als je zelfinzicht en zelfvertrouwen stimuleert, niet alleen techniek
Wat het kan betekenen voor…
👥 Technische Commissie
- Kan mentale begeleiding verankeren in trainingsstructuur
- Kan coaches stimuleren om minder te corrigeren, meer te laten ontdekken
- Kan leerprocessen zien als zelfregulatie, niet alleen instructie
🧑🏫 Trainer
- Kan spelers aanleren om te kijken zonder oordeel
- Kan experimenten doen met aandacht i.p.v. techniek
- Kan op momenten van frustratie rust en ruimte geven
🧠 Coach
- Kan sporters helpen onderscheid te maken tussen Self 1 en Self 2
- Kan focusvragen stellen (“Wat zag je? Hoe voelde het?”)
- Kan leren begeleiden zonder alles te willen oplossen
🧍 Speler
- Kan ontdekken dat fouten normaal zijn en waardevol
- Kan leren hoe het denken prestaties saboteert
- Kan meer vertrouwen krijgen in intuïtie en lichaamsintelligentie
👪 Ouder
- Kan feedback geven zonder oordeel (“Ik zag dat je bleef proberen”)
- Kan het verschil leren zien tussen steunen en sturen
- Kan ontspanning brengen als prestatie onder druk staat
Samengevat
The Inner Game of Tennis leert sporters en coaches om minder te sturen, en meer ruimte te geven aan aandacht, intuïtie en vertrouwen.
Niet de tegenstander, maar Self 1 is vaak het grootste obstakel.
Door te leren kijken zonder oordeel, ontstaat ruimte voor echt leren en presteren.
Bronnen
- Gallwey, W. Timothy (1974). The Inner Game of Tennis
- Schmidt, R. & Wulf, G. (2021). Motor Control and Learning
