Regels en afspraken lijken op elkaar, maar zijn ze echt uitwisselbaar? Je kunt afspraken maken over hoe je met elkaar omgaat, maar kun je ook regels afspreken? Of zijn regels altijd iets dat van bovenaf komt, terwijl afspraken iets gezamenlijks zijn?
Laten we het eens anders formuleren: Kun je afspreken dat iedereen om 19:00 uur aanwezig is voor de training? Als iedereen zich eraan houdt, blijft het een afspraak. Maar zodra iemand structureel te laat komt en je er iets van moet zeggen, voelt het meer als een regel.
De paradox van regels en afspraken
Regels voelen vaak als iets dat moet, afspraken als iets dat je wilt. Maar waar ligt de grens? Als je in een team afspreekt dat iedereen op tijd komt, wordt die afspraak dan niet stilletjes een regel zodra iemand zich er niet aan houdt?
Of nog ingewikkelder: kun je afspreken dat je regels soms mag negeren? Bijvoorbeeld: “De regel is dat we altijd om 19:00 uur beginnen, maar als iemand echt een goede reden heeft, maken we een uitzondering.” Is dat dan nog wel een regel, of is het een afspraak geworden?
Sommige afspraken worden nooit uitgesproken, maar iedereen kent ze. Denk aan hoe een groep vaak onbewust afspreekt wie het voortouw neemt of wie zorgt voor een goede sfeer. Deze impliciete afspraken zijn vaak krachtiger dan de meest strikt geformuleerde regels.
Regels regelen gedrag, afspraken vormen cultuur.
Tips voor trainers en coaches
1. Maak het verschil duidelijk: Leg uit wat een regel is en wat een afspraak.
2. Betrek de groep: Laat deelnemers zelf afspraken voorstellen.
3. Formuleer positief: Zeg wat je wél verwacht, niet wat verboden is.
4. Wees consequent: Handhaaf regels en herinner aan afspraken.
5. Houd het simpel: Beperk je tot de belangrijkste regels en afspraken.
6. Evalueer regelmatig: Bespreek of ze nog werken.
7. Geef het goede voorbeeld: Laat zelf zien hoe je ze naleeft.
8. Maak ze zichtbaar: Noteer ze op een bord of flip-over.
9. Wees flexibel: Kies bewust tussen een regel of een afspraak.
10. Benoem naleving: Geef complimenten als het goed gaat.
Regels zonder afspraken voelen als dwang, afspraken zonder regels blijven vrijblijvend. Het draait om balans. Want uiteindelijk: regels regelen gedrag, afspraken vormen cultuur.
Welke regels in jouw team gedragen zich als afspraken, en welke afspraken als regels?