Johan Cruijff wist met één zin een wereld van inzichten te openen. “Je gaat het pas zien als je het doorhebt” is niet zomaar een uitspraak, maar een filosofie die perfect aansluit bij hoe spelers leren, beslissingen nemen en handelen in sport. Het raakt aan de kern van perceptie en affordances – begrippen die de kloof tussen kijken en handelen overbruggen.
Perceptie: Het Begin van Zien
Perceptie is het proces waarbij informatie uit de omgeving via de zintuigen wordt waargenomen. Het gaat verder dan alleen kijken; het draait om het herkennen en begrijpen van wat er gebeurt. Perceptie vormt de basis van handelen, maar op zichzelf is het niet voldoende. Je kunt iets waarnemen zonder direct te begrijpen wat het betekent of hoe je moet reageren.
Zonder training blijft waarneming oppervlakkig. Door oefening en ervaring leer je niet alleen meer details te zien, maar ook beter de context en patronen van een situatie te begrijpen.
Affordances: Wat Je Met Zien Kunt Doen
Affordances zijn de mogelijkheden voor actie die je in een situatie waarneemt. Deze mogelijkheden zijn niet universeel: ze hangen af van jouw vaardigheden, ervaring en situatie. Affordances verbinden perceptie met actie en maken het verschil tussen alleen kijken en daadwerkelijk handelen.
Ervaring en training verbeteren niet alleen je vermogen om te kijken, maar ook om acties sneller en effectiever uit te voeren. Affordances zijn daarmee de sleutel tot bewuste en doelgerichte reacties in het spel.
De Link met ‘Doorhebben’
Wanneer Cruijff zegt “je gaat het pas zien als je het doorhebt,” verwijst hij naar de samenwerking tussen perceptie en affordances. Het moment van “doorhebben” ontstaat wanneer je niet alleen ziet wat er gebeurt, maar ook begrijpt welke acties mogelijk en effectief zijn.
Dit inzicht groeit door herhaling, reflectie en oefening. Spelers leren niet alleen waarnemen, maar ook kansen herkennen en benutten. Het moment waarop een speler “het doorheeft” is een keerpunt: acties worden vanzelfsprekender, beslissingen gaan sneller, en het spel voelt intuïtief.
Hoe Maak Je Dat Doorhebben Mogelijk?
- Oefen in herkenbare en realistische situaties
Creëer oefenvormen waarin spelers niet alleen techniek trainen, maar ook leren kijken, beslissen en handelen. - Stimuleer bewustwording door reflectie
Stel vragen zoals: “Wat zag je? Waarom koos je daarvoor?” Dit helpt spelers hun waarneming en acties te verbinden en te verbeteren. - Speel in op individuele verschillen
Niet iedere speler ziet dezelfde mogelijkheden. Ondersteun hen in het ontdekken van wat voor hen haalbaar is en hoe ze hun eigen potentieel kunnen benutten. - Creëer ruimte voor fouten en leren
Leren door fouten is essentieel. Geef spelers de ruimte om te experimenteren en zelf te ontdekken wat werkt en wat niet.
Hoe Ziet Het Er Morgen Uit?
Vraag jezelf als coach: “Hoe kan ik mijn training zo ontwerpen dat spelers actief leren kijken en reageren?” Start met eenvoudige spelvormen waarin waarnemen en keuzes maken centraal staan. Bouw dit langzaam uit naar complexere situaties, zodat spelers stap voor stap leren “het door te hebben.”
Perceptie laat je de wereld zien. Affordances laten je erin handelen. Cruijff begreep dit instinctief: een speler die het spel begrijpt, ziet niet alleen wat er gebeurt, maar herkent ook wat hij kan doen. Dit vermogen groeit met inzicht, en dát ga je pas zien als je het doorhebt.
Je gaat het pas zien als je het doorhebt
Johan Cruijff wist met één zin een wereld van inzichten te openen. “Je gaat het pas zien als je het doorhebt” is niet zomaar een uitspraak, maar een filosofie die perfect aansluit bij hoe spelers leren, beslissingen nemen en handelen in sport. Het raakt aan de kern van perceptie en affordances – begrippen die de kloof tussen kijken en handelen overbruggen.
Perceptie: Het Begin van Zien
Perceptie is het proces waarbij informatie uit de omgeving via de zintuigen wordt waargenomen. Het gaat verder dan alleen kijken; het draait om het herkennen en begrijpen van wat er gebeurt. Perceptie vormt de basis van handelen, maar op zichzelf is het niet voldoende. Je kunt iets waarnemen zonder direct te begrijpen wat het betekent of hoe je moet reageren.
Zonder training blijft waarneming oppervlakkig. Door oefening en ervaring leer je niet alleen meer details te zien, maar ook beter de context en patronen van een situatie te begrijpen.
Affordances: Wat Je Met Zien Kunt Doen
Affordances zijn de mogelijkheden voor actie die je in een situatie waarneemt. Deze mogelijkheden zijn niet universeel: ze hangen af van jouw vaardigheden, ervaring en situatie. Affordances verbinden perceptie met actie en maken het verschil tussen alleen kijken en daadwerkelijk handelen.
Ervaring en training verbeteren niet alleen je vermogen om te kijken, maar ook om acties sneller en effectiever uit te voeren. Affordances zijn daarmee de sleutel tot bewuste en doelgerichte reacties in het spel.
De Link met ‘Doorhebben’
Wanneer Cruijff zegt “je gaat het pas zien als je het doorhebt,” verwijst hij naar de samenwerking tussen perceptie en affordances. Het moment van “doorhebben” ontstaat wanneer je niet alleen ziet wat er gebeurt, maar ook begrijpt welke acties mogelijk en effectief zijn.
Dit inzicht groeit door herhaling, reflectie en oefening. Spelers leren niet alleen waarnemen, maar ook kansen herkennen en benutten. Het moment waarop een speler “het doorheeft” is een keerpunt: acties worden vanzelfsprekender, beslissingen gaan sneller, en het spel voelt intuïtief.
Hoe Maak Je Dat Doorhebben Mogelijk?
- Oefen in herkenbare en realistische situaties
Creëer oefenvormen waarin spelers niet alleen techniek trainen, maar ook leren kijken, beslissen en handelen. - Stimuleer bewustwording door reflectie
Stel vragen zoals: “Wat zag je? Waarom koos je daarvoor?” Dit helpt spelers hun waarneming en acties te verbinden en te verbeteren. - Speel in op individuele verschillen
Niet iedere speler ziet dezelfde mogelijkheden. Ondersteun hen in het ontdekken van wat voor hen haalbaar is en hoe ze hun eigen potentieel kunnen benutten. - Creëer ruimte voor fouten en leren
Leren door fouten is essentieel. Geef spelers de ruimte om te experimenteren en zelf te ontdekken wat werkt en wat niet.
Hoe Ziet Het Er Morgen Uit?
Vraag jezelf als coach: “Hoe kan ik mijn training zo ontwerpen dat spelers actief leren kijken en reageren?” Start met eenvoudige spelvormen waarin waarnemen en keuzes maken centraal staan. Bouw dit langzaam uit naar complexere situaties, zodat spelers stap voor stap leren “het door te hebben.”
Perceptie laat je de wereld zien. Affordances laten je erin handelen. Cruijff begreep dit instinctief: een speler die het spel begrijpt, ziet niet alleen wat er gebeurt, maar herkent ook wat hij kan doen. Dit vermogen groeit met inzicht, en dát ga je pas zien als je het doorhebt.
