Gebaseerd op onderzoek van John Hattie, Richard Schmidt & sportpsychologische praktijk
Inleiding
Feedback is overal in sport: roepen vanaf de zijlijn, een duimpje omhoog, een analyse na de wedstrijd. Maar niet alle feedback leidt tot leren. Wat maakt het verschil tussen feedback die motiveert — en feedback die demotiveert?
In dit artikel lees je hoe effectieve feedback eruitziet, wat onderzoek daarover zegt, en hoe je het vertaalt naar trainingen, coaching en begeleiding. Niet als recept, maar als richting.
Wat zegt het onderzoek?
Onderwijswetenschapper John Hattie stelde dat feedback een van de krachtigste leerfactoren is — mits goed toegepast. Zijn overzicht van duizenden studies laat zien:
- Feedback werkt het best als het gericht is op de taak, niet op de persoon
- Feedback moet duidelijk maken waar de sporter staat, wat het doel is, en hoe daar te komen
- Te veel of te vage feedback kan het leerproces juist belemmeren
Andere inzichten uit sportwetenschap voegen toe:
- Spelers hebben baat bij feedback die specifiek, tijdig en positief-kritisch is
- Feedback is krachtiger als spelers ook zélf reflecteren (feed-back + feed-up + feed-forward)
- De relatie en toon bepalen of feedback aankomt
Vertaald naar sport
In plaats van alleen aanwijzingen te geven (“Kom op, sneller!”), wordt effectieve feedback:
- Concreet en observeerbaar: “Je stapte op tijd in, maar je handen waren nog laag”
- Ontwikkelingsgericht: “Wat heb je geprobeerd? Wat zou je volgende keer anders doen?”
- Gedeeld eigenaarschap: spelers zelf laten benoemen wat goed ging of beter kon
Feedback is niet het eindpunt van een fout, maar het startpunt van verbetering.
Wat het kan betekenen voor…
👥 Technische Commissie
- Kan evaluatieformulieren ontwikkelen die procesgericht zijn
- Kan feedbackmomenten opnemen in trainersbijeenkomsten
- Kan feedbackcultuur agenderen in jaarplannen
🧑🏫 Trainer
- Kan feedback geven in kleine doseringen, met ruimte voor reactie
- Kan vragen stellen in plaats van zenden
- Kan feedback koppelen aan leerdoelen van de speler
🧠 Coach
- Kan spelers begeleiden in zelfreflectie na prestaties
- Kan feedback geven zonder dat het demotiveert
- Kan feedback betrekken bij mentale ontwikkeling (bijv. omgaan met teleurstelling)
🧍 Speler
- Kan leren eigen keuzes en acties te benoemen
- Kan groeien in zelfinzicht en leervermogen
- Kan vragen om feedback i.p.v. wachten op oordeel
👪 Ouder
- Kan vragen stellen die ruimte geven voor reflectie (“Wat ging goed volgens jou?”)
- Kan bevestigen op inzet of proces i.p.v. enkel resultaat
- Kan feedback ontvangen van kinderen (“Wat heb je nodig van mij?”)
Samengevat
Goede feedback is niet altijd een compliment — maar ook geen oordeel. Het is informatie over waar je bent, waar je naartoe wilt, en hoe je dichterbij komt. In sport helpt het als feedback een gesprek wordt, geen eenrichtingsverkeer.
Bronnen
- Hattie, J. (2009). Visible Learning
- Schmidt, R. A., & Wrisberg, C. A. (2008). Motor Learning and Performance
- Nash, C., & Collins, D. (2006). Tacit knowledge in expert coaching
